มารู้จักปลาดุกบิ๊กอุยกันก่อน
ปลาดุกบิ๊กอุยเป็นปลาดุกลูกผสมที่เกิดจากแม่พันธุ์ปลาดุกอุยผสมกับพ่อพันธุ์ปลาดุกยักษ์ โดยปลาดุกยักษ์มีถิ่นกำเนิดที่อาฟริกา มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Clarias gariepinus (African sharpteeth catfish) ซึ่งประเทศไทยนำเข้าจากประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และจีนบางส่วน เป็นปลาที่มีขนาดโต กินอาหารได้ทุกชนิด ทนทานต่อโรคและสภาพแวดล้อมดี แต่ข้อเสียมีเนื้อเหลวและสีซีด ไม่น่ารับประทาน ส่วนปลาดุกอุยเป็นปลาพื้นเมืองไทย มีเนื้อรสชาติดี แต่ข้อเสียคือเลี้ยงโตช้า คือต้องเลี้ยงถึง 6 – 8 เดือน เมื่อนำมาผสมกันได้ลูกผสมที่โตเร็ว และรสชาติคล้ายปลาดุกอุยมาก และช่วงระยะเวลาที่ใช้ในการเลี้ยงสำหรับตลาดประเทศไทย คือ 80 – 100 วัน ได้ปลาขนาด 3 – 4 ตัว ต่อกิโลกรัมลักษณะทั่วไป ปลาดุกบิ๊กอุย มีลักษณะก้ำกึ่งระหว่างแม่ปลาดุกอยุและพ่อปลาดุกยักษ์ กระโหลกที่ท้ายทอยแหลมเป็น 3 หยัก รสชาติดี เนื้อเป็นสีเหลือง และไม่เหลว จึงเป็นที่นิยมของคนไทย
ในการเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุยให้มีการเจริญเติบโตดี มีความ
แข็งแรงเพื่อให้ได้ลูกพันธุ์ปลาดุกที่มีความแข็งแรง โตไว ทนต่อโรค
นั้น ควรเลี้ยงพ่อแม่ปลาดุกในบ่อดินขนาดพื้นที่ตั้งแต่ 100 ตารางเมตรขึ้นไป ซึ่งในการเลี้ยงดูพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ปลาดุกนั้นควรปล่อยในอัตราส่วนที่ปลาอยู่ร่วมกันแล้วไม่หนาแน่นจนเกินไปประมาณ 25 ตัวต่อตารางเมตร ความลึกของบ่อเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ประมาณ 2 เมตร อีกทั้งเพื่อเป็นการกระตุ้นให้พ่อพันธุ์แม่พันธุ์ปลาดุกกินอาหารดี โตไว ออกไข่สมบูรณ์ควรมีการถ่ายเทน้ำบ่อยๆ เพื่อให้คุณภาพของน้ำที่ใช้เลี้ยงอยู่ในเกณฑ์ดี ไม่มีสิ่งเน่าเสียจนทำให้ปลากินอาหารได้น้อย พ่อแม่พันธุ์ปลาดุกที่ใช้ในการผสมพันธุ์จะต้องมีอายุตั้งแต่ 1 ขึ้นไป
พันธุ์ปลาดุกจะถึงฤดูกาลผสมพันธุ์ ประมาณช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนตุลาคมของทุกปี ช่วงฤดูหนาวจะไม่มีการผสมพันธุ์ประมาณช่วงเดือนกุมภาพันธ์หากอากาศไม่หนาวทางประทีปพันธุ์ปลาจะเริ่มทำการคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ปลาดุกที่มีคุณภาพไข่แก่สมบูรณ์ บางส่วนมาเริ่มทำการผสมเทียม ส่วนใหญ่ผู้ที่เลี้ยงปลาดุกชุดแรกๆของปีจะได้ราคาปลาเมื่อจับขายดีมากๆ ดังนั้นจึงทำให้พันธุ์ปลาดุกในช่วงต้นๆปีมีราคาสูงไปด้วย เพราะการเพาะพันธุ์ปลาดุกทำได้ยากและผลผลิตของทางฟาร์มยังน้อยอยู่ หากหลังเดือนเมษายนไปแล้วราคาพันธุ์ปลาก็จะปกติคงที่
การคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ปลาดุก เพื่อกระบวนการผสมเทียม
พ่อและแม่พันธุ์ปลาดุกที่จะนำมาใช้ในกระบวนการผสมพันธุ์นั้น จะต้องเป็นปลาดุกที่มีรูปร่างสมบูรณ์แข็งแรง ไม่เป็นโรค ผิวสวย และอายุปลาตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป
ลักษณะของพ่อแม่พันธุ์ปลาดุกที่พร้อมผสมพันธุ์
ในการผสมพันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุย จะใช้แม่ปลาดุกอุยแท้ในการนำมาผสมเทียม ซึ่งลักษณะของปลาดุกอุยตัวเมียที่ดี ให้สังเกตุบริเวณท้องของแม่ปลาดุกอุยจะอูมป่อง (บริเวณใต้คีบ) ท้องของแม่ปลาจะต้องไม่นิ่มหรือแข็งจนเกินไป บริเวณติ่งเพศจะมีลักษณะกลม สีแดงหรือชมพูอมแดง เมื่อเอามือบีบที่ท้องแม่ปลาเบาๆจะมีไข่เล็กๆเม็ดกลมสีน้ำตาลอ่อนไหลออกมา แม่พันธุ์ปลาดุกอุยที่ใช้ควรมีน้ำหนักตัวประมาณ 3ถึง 4 ตัว / กิโลกรัม สำหรับน้ำหนักรวมของแม่พันธุ์ปลาดุกอุยที่ใช้ในการผสมเทียมแต่ละครั้งรวมกันประมาณ 25 กิโลกรัม จะสามารถเพาะพันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุยได้ประมาณ 1 ล้านตัว ขึ้นอยู่กับฤดูกาล อุณหภูมิ และความสมบูรณ์ของไข่ปลาด้วย
สำหรับพ่อพันธุ์ของปลาดุกบิ๊กอุยคือปลาดุกยักษ์หรือปลาดุกรัสเซีย ลักษณะของปลาดุกรัสเซียตัวผู้ที่ดี จะมีติ่งเพศยาวเรียว มีสีออกชมพู โดยพ่อพันธุ์ปลาดุกรัสเซียที่นำมาใช้ในการผสมเทียมจะต้องมีน้ำหนักตัวประมาณ 1 กิโลกรัมขึ้นไป
ขั้นตอนการผสมเทียมพันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุย
การฉีดฮอร์โมน
การฉีดฮอร์โมนให้กับพ่อแม่พันธุ์ปลาดุกเพื่อกระตุ้นให้ได้ไข่และน้ำเชื้อออกมาผสมเทียมภายนอก ตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุดในการฉีดฮอร์โมนให้กับพ่อและแม่พันธุ์ปลาดุกคือบริเวณกล้ามเนื้อใต้ครีบหลังส่วนต้นเหนือเส้นข้างตัว โดยแทงเข็มฉีดยาทำมุมเอียงกับลำตัวของพ่อแม่พันธุ์ปลาประมาณ 30 องศา แทงลึก 2 เซนติเมตร แล้วฉีดฮอร์โมนที่เตรียมไว้เข้าไป
ในกรณีที่ต้องฉีดฮอร์โมน 2 ครั้ง ให้ฉีดสลับข้างกับครั้งแรก หลังจากทำการฉีดฮอร์โมนให้กับปลาแล้ว ให้นำพ่อแม่พันธุ์ปลาไปปล่อยบ่อที่เตรียมไว้โดยใส่น้ำในระดับที่ท่วมหลังพ่อ-แม่พันธุ์ปลาเท่านั้น ถ้าหากเราใส่น้ำมากเกินไปอาจทำให้ปลาจะบอบช้ำมาก
การรีดไข่แม่ปลาพันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุย
การรีดไข่จากแม่ปลาดุกอุยโดยวิธีกึ่งเปียก
การรีดไข่ของแม่ปลาดุกอุย จะใช้วิธีการรีดไข่แบบกึ่งเปียก โดยการนำแม่พันธุ์ปลาดุกอุยที่ได้รับการฉีดฮอร์โมนจนกระทั่งไข่ในท้องแก่เต็มที่ มารีดไข่ใส่ในกะละมังเคลือบผิวเรียบ โดยทำการจับบริเวณส่วนหัวและส่วนหางของแม่พันธุ์ปลาดุกอุยจากนั้นทำการรีดไข่โดยรีดเบาๆจนท้องส่วนบนมาถึงส่วนล่าง
ไข่ของแม่ปลาดุกอุยมีลักษณะไข่แต่ละเม็ดติดกัน ไข่ที่ดีควรมีลักษณะกลม มีน้ำตาลเข้ม
การผ่าเอาถุงน้ำเชื้อจากพ่อพันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุย
หลังจากที่ได้ไข่ที่แก่จัดจากแม่ปลาดุกแล้ว ต่อไปเป็นขั้นตอนการผ่าท้องพ่อพันธุ์ปลาดุกรัสเซียเพื่อเอาถุงน้ำเชื้อมาผสมเทียม น้ำเชื้อที่ได้จากพ่อพันธุ์ปลาดุกรัสเซียตัวผู้ หนึ่งตัวสามารถนำมาผสมกับไข่ของแม่พันธุ์ปลาดุกอุยประมาณ 10 ตัวทีเดียว
การผสมน้ำเชื้อกับไข่
นำถุงน้ำเชื้อที่เตรียมไว้มาขยี้ให้ละเอียดผสมกับน้ำเกลือเข้มข้น จากนั้นเทน้ำเชื้อรวมกับไข่ปลาดุกอุยที่เตรียมไว้
ทำการผสมไข่จากแม่ปลาดุกอุยกับน้ำเชื้อจากพ่อปลาดุกยักษ์ โดยการคนเบาๆด้วยขนไก่ให้เข้ากันอย่างทั่วถึง
การฟักไข่
มาถึงขั้นตอนสุดท้ายของการผสมพันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุยแล้ว นั่นคือการนำไข่และน้ำเชื้อที่ผสมให้เข้ากันไปฟักในบ่อเพาะพันธุ์ปลาซึ่งเป็นบ่อคอนกรีตสี่เหลี่ยมผืนผ้าดังรูป โดยทำการเทไข่ปลาดุกลงสู่มุ้งสี่เหลี่ยมดังรูป ในบ่อเพาะให้เปิดน้ำไหลผ่านตลอดเวลา (บ่อฟักลูกปลาควรสะอาด มาตราฐาน ใกล้แหล่งน้ำ มีหลังคาป้องกันแสงแดดและน้ำฝนได้ )
พันธุ์ปลาดุกบิ๊กอุย จะใช้เวลาในการฟักตัวประมาณ 24 ชั่วโมง
การเลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุย
